Düzce Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar
Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜBİT) bünyesindeki
akademisyenler, TÜBİTAK desteğiyle yaklaşık 2 yıl boyunca
laboratuvar ortamında yürüttükleri çalışma sonucu fındık atıklarından
kemoterapi ilaçlarının etken maddesini elde ederek pilot üretim
aşamasına getirdi.

Türkiye’de yaklaşık 500 bin ton tarımsal atık olarak bulunan
fındık dış kabuğu, çotanak ve yaprakları üzerinde çalışmalar yapan akademisyenler, bilimsel araştırma ve deney hayvanları üzerindeki
denemeler sonucunda, dünyadaki ticaret hacmi 2 milyar dolar olan
üç kemoterapi ilacının etken maddesini elde etti.

Daha sonra farklı aşamalarda denemeler yapan bilim adamları,
ilacın üretimi için yatırımcı görüşmeleri gerçekleştirdi.

Fındık atıklarından elde edilen etken maddenin ilgili firmalar
tarafından ilaca dönüştürülerek kanser tedavisinde kullanılması
hedefleniyor.

– “Projemiz, milli ilaç hedefimize yaklaşmamızı sağlıyor”

DÜBİT Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Uğraş, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, iki yıl önce TÜBİTAK desteğiyle fındık
atıklarında bulunan kemoterapi ilaçlarının etken maddesinin
elde edilmesine ilişkin başlatılan projenin tamamlandığını söyledi.

Uğraş, projede mikro seviyede etken maddenin saflaştırılmasının
tamamlandığını aktararak, “Çalışmamız mikro seviyede
3 kemoterapi ilacının tedavisini sağlayan molekülün öncü
bir molekülünü sağlamış oldu. Bu çalışma yatırıma
döküldüğünde 3 ilacı elde edilir hale geliyoruz. Çalışmamızda
bu molekülün nasıl elde edileceğini, elde edildiğinde fındık
kabuğu tonundan ne miktarda çıkarılabileceğini hesapladık.
Şu aşamadaki durumumuz,
pilot seviyede bu ilaçları elde edebilmek için yatırıma geçmek.
Artık TÜBİTAK ve üniversiteden aldığımız desteğin yanında
yatırımcıya ihtiyaç var ve görüşmeler gerçekleşiyor.” diye konuştu.

Fındığın, Türkiye’nin en önemli tarımsal ürünlerinden olduğunu
anlatan Uğraş, şöyle devam etti:

“Yaklaşık 3 milyar dolarlık bir ticaret hacmi var. Bu sadece
görünen faydası. Görünmeyen faydası ise atıkları. Fındığın
sert kabuğu, yeşil dış kabuğu ve yaprakları. Projemiz her üçüne de
odaklanmıştı ve sert kabuk, yeşil kabuk üzerinde çalışmalar yaptık.
Bu ikisinin yıllık 500 bin ton atığı oluşuyor. Sert kabuk yakılarak değerlendirilirken, yeşil kabuk tam anlamıyla bir çevre
problemi olarak atıl oluyor. Projemiz, hem bu atıkların
değerlendirilmesini hem de milli ilaç hedefimize yaklaşmamızı sağlıyor.

Bu, vatandaşlar tarafından kabukların kaynatılıp içilmesi anlamına
gelmesin. Bu kesinlikle bilgi gerektiren, doktorların ileri seviyede
kanser teşhisi koymuş ve kemoterapide kullanılacak bir ilaç. Ancak
doktorların gözetiminde kullanılması gerekir. Biz bu ilaçların
kimyasal deneylerini yaptık. Kesinlikle vatandaşlarımız ‘kabuğu
kaynatayım suyunu içeyim’ anlamı çıkarmasın. İlaç firmasında,
ilaç normuna getirildikten sonra doktor tavsiyesinde kullanılıyor.”

– “İhracat yapacak konuma geliriz”

Uğraş, elde edilecek ilacın kanser tedavisinde kullanılacağını dile
getirerek, “İlaç, özellikle göğüs ve yumurtalık kanserlerinde
kullanılacak. Hastanelerde uzman hemşire ve doktorlar tarafından
uygulanan bir ilaç sınıfındadır. Elde edilen molekülden dünyada
3 ilaç üretiliyor. Bu ilaçların dünyadaki ticaret hacmi 2 milyar
dolar civarında. Ülke olarak bu ilaçlara ödediğimiz para ise yaklaşık
100 milyon lira olarak karşımıza çıkıyor. Fındık kabuğu atıklarını
elealdığımızda, uygun bir yatırımcıyla bunu ekonomiye
kazandırdığımızda, sadece ithalatın önüne geçmiş olmayız,
ihracat yapacak konuma geliriz.” şeklinde konuştu.